Avocado’s zijn gezond, lekker en hartstikke hip. Helaas zorgt de populariteit van de vrucht ook voor de nodige milieuschade.
Nederland houdt enorm van avocado’s. Na de Verenigde Staten importeert Nederland de meeste exemplaren van de groene vruchten. Toegegeven, veel belandt via ons land in de rest van de Europese Unie, maar we eten zelf nog altijd meer dan 40 miljoen kilo per jaar.
Amsterdam is zelfs de locatie van het eerste avocadorestaurant ter wereld: The Avocado Show, dat sinds 2017 een restaurant en ‘boutique’ heeft in de hoofdstad. Je kunt er avocadoburgers bestellen (waarbij het broodje een avocado is), net als friet van de groene vrucht en avocadotruffeltoastjes.
Het bleek vanaf dag één een doorslaand succes. Nieuwsgierige avocadofans sliepen zelfs een nachtje voor de deur in de hoop meteen voor het ontbijt aan te kunnen schuiven. Het restaurant is nu zo populair dat het geen reserveringen aanneemt en je in de rij dient te wachten als het druk is.
Het concept beklijft en Brussel heeft sinds afgelopen november ook een vestiging. Er moeten nog ’10 tot 15 landen’ bijkomen. Andere avocadorestaurants openden inmiddels in onder andere Rotterdam, Londen en New York.
In en om de Britse hoofdstad ontwikkelt zich echter ook een nieuwe trend. Het Wild Strawberry Cafe in Buckinghamshire (ten noordwesten van Londen) meldde vorige week dat het stopt avocado's te serveren. "De avocado-obsessie van de westerse wereld oefent een enorme druk uit op de avocadoboeren. De prijzen schieten nu zo ver omhoog dat er berichten zijn van Mexicaanse drugskartels die de lucratieve export controleren", aldus het café in een Instagram-post.
'Net legbatterijkippen'
De Ierse sterrenchef JP McMahon sluit zich daarbij aan. "Avocado's zijn net bloeddiamanten, maar dan uit Mexico", zegt hij tegen de Irish Independent. "Ik gebruik ze niet vanwege het effect dat ze hebben op de landen waar ze vandaan komen. Ontbossing in Chili, geweld in Mexico. Wat mij betreft zijn ze net zo slecht als legbatterijkippen."
De twee restaurants van McMahon in de West-Ierse stad Galway, Aniar en Tartare, gebruiken geen avocado's. Een voorbeeld dat meer restaurants zouden moeten volgen, zegt hij tegen de krant. "Er zijn genoeg alternatieven. Voor onze brunch in Tartare gebruiken we Jerusalemartisjok met hollandaise."
Ook Frank's Canteen in Londen stopte met avocado's. "Het kost zo veel water om ze te telen. En er worden ook bomen gekapt", zegt eigenaar Paul Warburton. "Wij proberen ons menu seizoensgebonden te houden: hoe kunnen avocado's ooit in het seizoen zijn in Noord-Londen?"
Hij geeft ook toe dat hij gewoon uitgekeken is op het groene goud. "Elk café ter de wereld serveert het tegenwoordig. Gaap..."
Is de avocado dan echt zo slecht?
Het klopt dat avocado's de nodige liters water slurpen, zeker als ze uit Mexico of Californië komen. Dat ligt echter niet per se aan de vrucht zelf, maar ook aan de omgeving. De westkust van Noord-Amerika is zeer droog omdat er weinig regen valt.
De populariteit draagt in elk geval niet bij aan de duurzaamheid, zegt Sanderine Nonhebel, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen tegen de NOS. "Voedselhypes zijn in principe niet duurzaam. Ze veroorzaken onrust op de handelsmarkten en de landbouw kan dat niet bijhouden. Daardoor moeten er meer producten worden gehaald in andere delen van de wereld en dat levert dus meer milieubelasting op."
Avocado's komen weliswaar vaak uit Mexico, ook Chili, Peru, Zuid-Afrika en Kenia verbouwen de vrucht. De grootste Europese importeur van avocado's is Nature's Pride in Maasdijk vlak bij de Rotterdamse haven. Zij halen de avocado's ook uit Spanje, Marokko en Israël.
Waterverbruik is een problematische eigenschap van de avocadoboom. Het telen van een vrucht kost circa 70 liter water. In droge regionen van Chili kan dat echter oplopen tot maar liefst 320 liter. Een sinaasappel vergt gemiddeld 22 liter per stuk en een tomaat slechts 5 liter.
Zodra je echter in nattere landen terechtkomt, zoals Peru en Kenia, is de avocado een stuk minder dorstig. Dit komt omdat de boom veel water uit de bovenste 30 centimeter van de bodem haalt. Op plekken met veel regenval is irrigatie met grondwater dus niet per se nodig, in tegenstelling tot droge regio's.
Milieuorganisatie Milieu Centraal heeft op zijn website een kalenderapp, waar je altijd kunt controleren of een keus voor een bepaalde fruit of groente wel duurzaam is. Alle fruit- en groentesoorten zijn gecategoriseerd in 5 klasses: A tot en met E, waarbij A de duurzaamste keuze is. De avocado scoort deze maand een B, niet bijzonder schadelijk dus. Dat dankt de avocado voornamelijk aan het transport per schip, dat voor veel minder vervuiling zorgt dan een vliegtuig.
Kartels en ontbossing
Deze kalender van Milieu Centraal neemt echter de politiek of sociaal-economische situatie in de landen van herkomst niet mee. In Mexico, dat al jaren gebukt gaat onder een uitzichtloze drugsoorlog, zetten drugskartels hun zinnen op de lucratieve avocado-oogst in de staat Michoacán. Dat leidt tot moorden, afpersingen en slechte behandeling van werknemers op plantages.
Hoe instabiel de situatie is, toont een reportage van NRC uit juni: meerdere boeren hebben de handen ineen geslagen in 'De Avocadohoofdstad van de Wereld', Tancítaro. Ze bekostigen sinds deze zomer samen een burgerwacht die niet alleen de kartels maar ook de corrupte lokale politie op afstand houdt.
En dan hebben we het nog niet gehad over de voortschrijdende ontbossing: elk jaar 2,5 procent méér. Daar komt nog bij dat de bevolking rondom plantages gezondheidsproblemen oploopt door de pesticiden die in de lucht zitten.
In Afrika sneuvelen ook bossen voor het groene goud. Zo tekent Zuid-Afrika jaar na jaar recordoogsten op. Het land exporteert op dit moment vooral naar Europa, maar zet zijn zinnen nu op de VS en Azië. Per jaar komt er in Zuid-Afrika 1.000 tot 1.300 hectare aan avocadogrond bij, deels door ontbossing.
Dus de volgende keer dat je vier avocado's in een schaal guacamole wil stoppen, bedenk dan dat het minstens 280 liter water kost... En waarschijnlijk de nodige (illegaal) gekapte bossen. Je kunt natuurlijk ook een lokale, milieuvriendelijke versie maken, zoals deze Belgische kok graag doet.